ابوالبرکات بغدادی قبل از بیان دیدگاه مختار خویش درباره¬ی مسئله¬ی چگونگی پیدایش کثیر از واحد، با نگاه تاریخی، نظریّه¬ی مشائیان را تبیین می¬کند و سپس به نقد دیدگاه حکیمان مشّایی می¬پردازد و در نهایت دیدگاه خویش را در طیّ چهار تقریر بیان می¬کند. در نقد و بررسی دیدگاه او نکات ذیل قابل طرح¬اند. او در بررسی دیدگاه مشائیان دچار خطای تاریخی شده است. میان دیدگاه او و برخی از متکلّمان مشابهت¬ها و اختلاف¬هایی دیده می¬شود. ابوالبرکات به دیدگاه¬های فارابی و ابن¬سینا اشراف کامل ندارد و حتّی در بیان نظریّه خویش دچار تزلزل است. در دیدگاه او روابط موجودات در عالم متعدّد به صورت دقیق بیان نشده¬اند. ابوالبرکات در بیان دیدگاه خویش به هیئت بطلمیوسی بی¬توجّه بوده و نقد او بر نظریّه حکیمان مشّایی صائب نیست.
واژگان کلیدی: کثیر، واحد، نظام، فیض، تعقّل، حکیمان مشّایی، ابوالبرکات بغدادی