دکتر عین الله خادمی سایت شخصی دکتر عین الله خادمی
ﭼﮑﯿﺪه ﻏﺰاﻟﯽ در دوره ﻣﯽ ای از ﺗﺎرﯾﺦ ﻓﮑﺮ و اﻧﺪﯾﺸﮥ اﺳﻼﻣﯽ زﻧﺪﮔﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺴﯿﺎری از ﻣﺘﻔﮑـﺮان در روﯾﮑﺮد ﮐﻼﻣﯽ ﺧﻮد، داد و ﺳﺘﺪ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎی ﻣﯽ ﮔﻮﻧﯽ ﺑﺎ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺑﻪ ﻧﻤﺎﯾﺶ ﮔﺬ ارﻧﺪ .در اﯾﻦ اﯾﺎم ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﺘﮑﻠﻤﺎن ﺑﺎ ﺑﻬﺮه ﮔﯿـﺮی از واژﮔـﺎن، ﻣﻔـﺎﻫﯿﻢ و ﺑﺮﺧـﯽ روش ﻫـﺎی ﻓﻠﺴـﻔﯽ ﺗـﻼش ﻣﯽ ﺑﺎور ﮐﻨﻨﺪ ﭘﻨﺪار و آن ﻫﺎی ﮐﻼﻣﯽ ﺧﻮﯾﺶ را ﺑﻪ ﮐﺮﺳﯽ اﺛﺒﺎت ﻧﺸﺎﻧﻨﺪ؛ اﻣﺎ از ﺳﻮ ﻫﻢ ﺗﻮﺟـﻪ دارﻧﺪ در اﺧﺬ ﻣﺒﺎﻧﯽ ﺗﺎ ﺳـﺮﺣﺪ اﻣﮑـﺎن، ﻓﺎﺻـﻠﮥ ﺧـﻮد را ﺑـﺎ ﻓﻠﺴـﻔﻪ ﺣﻔـﻆ ﮐﻨﻨـﺪ .ﻏﺰاﻟـﯽ ﻧﯿـﺰ ﻫﻤﭽﻮن ﻣﻌﺎ ﻣﯽ ﺻﺮان ﺧﻮﯾﺶ ﻫﻤﯿﻦ رﻓﺘﺎر را از ﺧﻮد ﻧﺸﺎن دﻫﺪ .او ﺑﺮ ﺧﻼف اﺷﻌﺮﯾﺎن ﭘـﯿﺶ از ﺧﻮد ﮐﻪ اﻋﺘﻘﺎدی ﺑﻪ ﺗﺠﺮد روح ﻧﺪارﻧﺪ، ﺑﻪ ﺗﺠﺮد ﻧﻔﺲ ﺑﺎورﻣﻨـﺪ اﺳـﺖ .در ﮔـﺎم ﻧﺨﺴـﺖ اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﻼﺳﻔﻪ و ﻣﺘﮑﻠﻤﺎن اﺷﻌﺮی ﭘﯿﺶ از ﻏﺰاﻟﯽ، ﭼﻪ ﺑﺎوری ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﺠﺮد روح و ﻧﻔﺲ داﺷﺘﻨﺪ و ﺑﺮای اﯾﻦ ﭘﻨﺪار ﺧﻮﯾﺶ ﭼﻪ ادﺑﯿـﺎت و اﺳـﺘﺪﻻل ﻫـﺎﯾﯽ را اﻗﺎﻣﻪ ﻣﯽ اﯾﻦ ﻧﻤﻮدﻧﺪ و در اداﻣﻪ از روش ﻫﻤﺎﻧﯽ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ و ﺷﻨﺎﺳـﯽ ﺑـﻪ ﮐـﺎر ﮔﺮﻓﺘـﻪ ﺷـﺪه از ﺳﻮی ﻏﺰاﻟﯽ ﺑﺎ ﻓﻼﺳﻔﻪ ﮔﻔﺘﻪ ای ﭼﻮن اﺑﻦ ﺳﯿﻨﺎ و ﻓﺎراﺑﯽ، ﺳﺨﻦ ﺷﺪه اﺳﺖ ﺗﺎ ﻧﺸﺎن داده ﺷـﻮد ﻏﺰاﻟﯽ ﺗﺎ ﭼﻪ اﻧﺪازه در اﻋﺘﻘﺎد ﻧﻔﺲ، ورزی ﺑﻪ ﺗﺠﺮد ﻣﺮﻫﻮن . ﻓﻼﺳﻔﮥ ﭘﯿﺶ از ﺧﻮد اﺳﺖ
واژﮔﺎن ﮐﻠﯿﺪی :ﻏﺰاﻟﯽ، ﺗﺠﺮد روح، ﻧﻔﺲ، اﺷـﺎﻋﺮه، ـﻪ وﺟﻮدﺷـﻨﺎﺧﺘﯽ ﺗﺠـﺮد ﻧﻔـﺲ، ّادﻟ ﻣﺎﻫﯿﺖ ﻪ ﻧﻔﺲ ّادﻟ ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ﺗﺠﺮد .
