دکتر عین الله خادمی سایت شخصی دکتر عین الله خادمی
ابن سینا در تقریر نظام فیض واژه های مختلفی را از قبیل فیض، ابداع، صدور، فعل، خلق و تجلی به کار برده است، اما کاربرد واژه ی فیض از بقیه فزون تر است. مکتوبات او را از حیث کمیت یا بیان جزئیات نظام فیض، می توان به سه دسته ی طرح نظام فیض به صورت مفصل با ذکر جزئیات، متوسط یا موجز و غیرمستقیم تقسیم و دیدگاه او را درباره ی چگونگی پیدایش کثرت در عالم به چهار قسم تبیین کرد: تبیین نظام فیض بر مبنای نظام ثلاثی با استفاده از مؤلفه ی تعقل؛ تبیین بر اساس نظام ثنایی با استفاده از مؤلفه ی تعقل؛ تبیین نظام فیض بر مبنای نظام ثنایی با استفاده از مؤلفه علم و تبیین بر مبنای دو مؤلفه علم و تعقل. البته شیخ به حق و جد یادآور شده است که علم، عقل و فاعلیت حضرت حق را نباید از سنخ علم، تعقل و فاعلیت مخلوقات پنداشت.
واژگان کلیدی: نظام فیض، ابداع، نظام ثنایی، ثلاثی، تعقل، علم
