يكي از راههاي شناختن و شناساندن يك چيز، برشمردن اوصاف، ويژگيها و شاخصههاي آن است. اوصاف و ويژگيهاي يك شيء را ميتوان به دو دسته كلي تقسيم كرد:
الف) اوصاف ثبوتي (ويژگيهايي كه يك شيء بايد واجد آن باشد)
ب) اوصاف سلبي (ويژگيهايي كه يك شيء بايد از آنها مبرا باشد)
براي معرفي يك چيز طريق احسن و اكمل آن است كه هر دو دستهي اين صفتها مورد تفحص قرار گيرند. دربارهي مسجدهاي آرماني (نمونه) از دو بعد ميتوان بحث كرد:
- معماري و ويژگيهاي فيزيكي بناي مسجد (پرداختن به زيبايي شناسي مادي)
- جنبههاي معنوي مسجد، بدون توجه به ويژگيهاي فيزيكي بناي آن (پرداختن به جمال شناسي معنوي)
قرآن كريم در آيات متعدد، ويژگيهاي ثبوتي و سلبي يك مسجد آرماني را اعم از نظري و عملي، بيان داشته است و ويژگيهاي نظري متعددي براي يك مسجد آرماني و انسانهايي كه با آن مسجد مرتبط هستند، ذكر كرده است.